In onze praktijk horen wij regelmatig dat ouders én ook kinderen denken dat als kinderen twaalf jaar of ouder zijn, zij zelf mogen beslissen bij welke ouder zij gaan wonen.
Dat is echter een fabeltje. Maar waar komt dit veelgehoorde misverstand dan vandaan?
In procedures waar zaken betreffende kinderen (mede) onderwerp van geschil zijn hebben minderjarige kinderen van 12 jaar en ouder het recht om te worden gehoord door de rechter. Dit recht is verankerd in het Internationaal Verdrag voor de rechten van het Kind (IVRK). Volgens de wet mag de rechter in een dergelijke procedure niet eerder beslissen dan nadat hij het minderjarige kind van 12 jaar of ouder in de gelegenheid heeft gesteld zijn of haar mening kenbaar te maken. Overigens geldt voor kinderalimentatiezaken een verhoogde leeftijdsgrens vanaf 16 jaren. Kinderen jonger dan 12 jaar kunnen gehoord worden op eigen verzoek, op verzoek van de partijen, het openbaar ministerie of ambtshalve door de rechter. De rechter zal een kind onder de 12 jaar horen indien hij dit in een specifiek geval noodzakelijk en nuttig vindt. Als een rechter meent dat dit niet het geval is, kan een verzoek tot het horen van de minderjarige dan ook (gemotiveerd) geweigerd worden.
Een kind heeft dus geen bepalende stem. Kinderen mogen hun mening geven en die mening wordt door de rechter betrokken bij de besluitvorming. Daarbij dient het belang van het kind voorop te staan. De leeftijd van het kind en de onderbouwing van de mening zullen een rol spelen bij de vraag hoeveel waarde de rechter hecht aan de mening van het kind. Doorgaans geldt hoe ouder de kinderen zijn, hoe meer rekening wordt gehouden met hun mening.
Maar hoe worden kinderen dan gehoord? De kinderen ontvangen zelf een brief van de rechtbank, waarin zij uitgenodigd worden voor een gesprek met de rechter. Dit gesprek vindt doorgaans plaats in een wat meer kindvriendelijke ruimte (geen zittingszaal) en de rechter draagt gewone kleding. De toga blijft dus in de kast. Rechters zijn zich er terdege van bewust dat de gesprekken voor kinderen spannend en stressvol kunnen zijn, en dat zij er van te voren erg tegen op kunnen zien. Daarom zal worden geprobeerd om de kinderen zo veel mogelijk op hun gemak te stellen. Bij het gesprek met de rechter mogen de ouders niet aanwezig zijn.
In het geval een kind niet naar de rechtbank wil komen voor een gesprek met de rechter, kan het kind dat ook laten weten. Een kind is niet verplicht om een gesprek met de rechter te voeren. Hij of zij kan er ook voor kiezen om zelf een brief aan de rechter te schrijven. Wilt u hier meer over weten? Door de Raad voor Rechtsbijstand, Rechtswijzer, is een video gemaakt waarin goed en duidelijk wordt uitgelegd hoe een gesprek met een rechter verloopt en die via YouTube is te zien. Klik hier (https://www.youtube.com/watch?v=rCD7ysWVl9c)
Natuurlijk kunt u ook contact met ons opnemen als u meer vragen heeft. Wij zijn graag bereid deze te beantwoorden.