De afgelopen jaren was de hypotheekrente historisch laag. Wie toen een hypotheek afsloot heeft vaak voor een lange periode een laag vast rentepercentage. Maar wat als het tot een scheiding komt? Als een van de partners de woning kan overnemen, dan betekent dat doorgaans dat diegene ook de hypotheekschuld onder de geldende gunstige contractsvoorwaarden kan overnemen. Als de andere partner dan een nieuwe woning zal willen kopen, zal deze partner een nieuwe hypotheek moeten afsluiten, vaak tegen een veel hogere rente.
Oneerlijk toch, of niet?
Steeds vaker zien we dan ook discussies ontstaan over de vraag wie de woning mag overnemen, wie het rentecontract (met de bank) mag voortzetten en of de andere partner moet worden gecompenseerd.
Helaas biedt noch de wet, noch de jurisprudentie een oplossing voor de laatstgenoemde geschillen. Hoe dan om te gaan met deze rente in een scheidingstraject?
Splitsen van de hypotheek
De meest voor de hand liggende oplossing is het splitsen van de hypotheek. De renteafspraken kunnen dan 50/50 worden verdeeld. Dat betekent dat beide partners de helft van het bedrag van de bestaande hypotheek mogen blijven lenen tegen het geldende rentepercentage. Beide partners genieten zo een gelijk voordeel. Hoewel nog niet alle geldverstrekkers deze oplossing bieden, leert de praktijk dat steeds meer geldverstrekkers hieraan meewerken. Zij zijn hiertoe echter niet verplicht.
Afspraken maken
Als het splitsen van de hypotheek niet mogelijk blijkt, hebben de partners altijd de mogelijkheid om in overleg afspraken te maken over de vraag wie het contract zal voortzetten en in hoeverre een compensatie dan op zijn plaats is. Daarbij kunnen verschillende feiten en omstandigheden een rol spelen. Te denken valt bijvoorbeeld aan de (on)mogelijkheid voor degene die het hypotheek-contract overneemt om een compensatie te financieren, de situatie dat de niet-overnemende partij géén eigen woning aankoopt, het feit dat er tijdens het huwelijk (of relatie) een hypotheeklening is omgezet naar een lagere rente waarvoor een boeterente is betaald, de vraag naar de duur van een rentevoordeel of de wijze van berekening van een rente-voordeel. Of een compensatie op zijn plaats is, is dus afhankelijk van de situatie en kan een punt van overleg zijn tussen de partners.
Wat als het niet lukt om afspraken te maken?
Als het niet lukt om tot afspraken te komen, kunnen de partners zich tot de rechtbank wenden. Vooralsnog biedt deze weg echter een onzekere kans van slagen.
Zo oordeelde de Rechtbank Noord Nederland op 24 november 2023 dat het verzoek van de man om compensatie van de gunstige hypotheekrente juridische grondslag miste. De rechter was van oordeel dat een rente voordeel geen vermogensrecht is in de zin van de wet en daarom ook niet voor verdeling vatbaar was. De rechtbank wees het verzoek van de man om gecompenseerd te worden dan ook af.
Een voorzieningenrechter in de rechtbank Limburg leek voorgaande minder strikt te nemen. Deze rechter oordeelde op 19 oktober 2023 dat in zijn algemeenheid niet op voorhand kon worden geoordeeld dat de aanspraak op een compensatie kansloos is. In deze procedure waren er echter nog zo veel onduidelijkheden, hetgeen voor de rechter in kort geding aanleiding vormde om de vorderingen toch af te wijzen. De rechter hield het daarbij echter wel voor mogelijk dat (in een bodemprocedure) aanspraak gemaakt zou kunnen worden op compensatie.
Ook de rechtbank Rotterdam wees op 6 mei 2024 nog een verzoek tot compensatie af. De man had in betreffende procedure gesteld dat hij de echtelijke woning sowieso niet over kon nemen en had ook nog geen andere koopwoning op het oog, waardoor de hoogte van een eventuele compensatie ook niet vastgesteld kon worden. Onbekend bleef daarbij immers welk bedrag de man tegen welk rentepercentage zou moeten lenen. Redenen voor de rechtbank om het verzoek van de man af te wijzen.
Op dit moment is nog geen enkele uitspraak gepubliceerd, waarin het verzoek tot compensatie is toegewezen. Hoewel voorgaande wellicht anders doet vermoeden, maakt dat echter niet dat een verzoek bij voorbaat kansloos zal zijn. Er lijken immers feiten en omstandigheden te zijn die wel degelijk maken dat een aanspraak kans van slagen kan hebben.
Wij houden de jurisprudentie en ontwikkelingen over dit onderwerp goed in de gaten en houden u graag op de hoogte!
Heeft u nog vragen over dit onderwerp of andere vragen over het familierecht?
Neem dan gerust contact met ons op. Wij helpen u graag verder.
Benieuwd naar de volledige uitspraken? Klik hieronder!
Rechtbank Noord Nederland op 24 november 2023
Rechtbank Limburg 19 oktober 2023
Rechtbank Rotterdam 6 mei 2024
