Regelmatig schrijven wij over nieuwe wetsvoorstellen in het familierecht.
Een voorstel is echter nog geen wet. Omdat een wet(swijziging) ingrijpende gevolgen kan hebben op het leven van burgers, dient voorkomen te worden dat een wet op lichtzinnige wijze tot stand komt. Een voorstel dient daarom een lange weg af te leggen, voordat van een wet kan worden gesproken.
Welke weg dat dan is? Dat leggen wij hier graag kort samengevat aan u uit.
1) Voorbereiding van het wetsvoorstel
Als ministers of staatssecretarissen iets wettelijk willen regelen, geven zij hun ambtenaren of een (interne/externe) commissie opdracht om een concept-wetsvoorstel te maken. Zo’n wetsvoorstel heet een regeringsvoorstel.
Ook Tweede Kamerleden kunnen een wetsvoorstel indienen. In dat geval is sprake van een zgn. initiatiefvoorstel.
Bij het wetsvoorstel hoort een memorie van toelichting, waarin de wijzigingen worden uitgelegd, in context worden geplaatst, worden gemotiveerd en het traject van invoering wordt geschetst. Daarna gaat het voorstel naar het ambtelijk voorportaal. Dit is een overleg van hoge ambtenaren. Nadat het voorstel daar is besproken, komt het wetsvoorstel in de onderraad, een overleg van inhoudelijk betrokken ministers. Het wetsvoorstel is tijdens deze fase van ambtelijke voorbereiding niet openbaar.
2) Behandeling van het wetsvoorstel in de Ministerraad
Na de onderraad wordt het wetsvoorstel voorgelegd aan de Ministerraad.
Ook tijdens de bespreking van het wetsvoorstel in de Ministerraad is de inhoud van het voorstel niet openbaar.
3) Advisering door de Raad van State
Als de Ministerraad akkoord is met het wetsvoorstel gaat het voorstel vervolgens voor advies naar de Afdeling advisering van de Raad van State. De Raad van State bekijkt of het wetsvoorstel uit te voeren is en of het wetsvoorstel niet in strijd is met de Grondwet.
4) Behandeling van het wetsvoorstel in de Tweede Kamer
Het wetsvoorstel en de memorie van toelichting worden vervolgens door de regering ingediend bij de Tweede Kamer. In de Tweede Kamer wordt het voorstel eerst schriftelijk behandeld in een gespecialiseerde commissie. Daarna verdedigt de minister het wetsvoorstel in een plenair debat. Tweede Kamerleden kunnen zodra een wetsvoorstel is ingediend wijzigingen voorstellen. Na het debat volgt een stemming over de wijzigingsvoorstellen, daarna over het hele wetsvoorstel. Als het wetsvoorstel is aangenomen, gaat het naar de Eerste Kamer.
5) Behandeling van het wetsvoorstel in de Eerste Kamer
In de Eerste Kamer wordt het wetsvoorstel eerst behandeld in een gespecialiseerde commissie. Daarna volgt het plenaire debat en wordt er gestemd. De Eerste Kamer mag het wetsvoorstel alleen aannemen of verwerpen. De Eerste Kamer mag het wetsvoorstel niet wijzigen. In tegenstelling tot de Tweede Kamer heeft de Eerste Kamer geen recht van amendement; de leden kunnen vragen stellen, commentaar geven, vragen om toezeggingen en over het wetsvoorstel stemmen, maar er geen veranderingen in aanbrengen.
6) Bekrachtiging, publicatie, inwerkingtreding
Hebben de Tweede en Eerste Kamer een wetsvoorstel aangenomen? Dan ondertekenen de Koning en de verantwoordelijke minister de wettekst. De minister van Justitie zorgt vervolgens voor bekendmaking van de wet. Dat gebeurt door plaatsing in het Staatsblad.
Er wordt in een wet altijd vermeld op welke wijze en wanneer die in werking treedt: soms is dat onmiddellijk, soms wordt een datum genoemd, soms zal dat worden geregeld bij koninklijk besluit of zelfs bij een aparte inwerkingstredingswet. Meestal treedt de wet door een apart besluit in werking. Vaak is dat op 1 januari, maar het kan ook op een andere datum zijn.
Voor wat betreft een hele actuele en aanstaande wetswijziging op het gebied van partneralimentatie ziet u het bovenstaande in grote stappen geïllustreerd via onderstaande link waarin de voortgang en de gewisselde stukken ten aanzien van dit wetsvoorstel zijn te raadplegen: https://www.eerstekamer.nl/wetsvoorstel/34231_initiatiefvoorstel_van
Vanzelfsprekend zullen wij u over de per 1 januari 2020 in werking tredende wetswijziging ook nog meer in detail informeren. Houd u onze website daarvoor in de gaten!
