Helaas zien we ook in het familierecht met enige regelmaat dat uitspraken van rechters niet worden nageleefd. Denk daarbij aan zorgregelingen (omgangsregelingen) die niet worden nagekomen, maar ook aan alimentatie die niet wordt betaald.

Als de andere partij zich niet houdt aan een uitspraak van de rechter, wat kun je daar dan aan doen?
Het antwoord op die vraag hangt af van de inhoud van de uitspraak. Ligt er een alimentatiebeschikking en betaalt de alimentatieplichtige niet? Dan kan een gerechtsdeurwaarder of het LBIO (Landelijk Bureau Inning Onderhoudsbijdragen) worden gevraagd de alimentatie te innen. Voor wat betreft het nakomen van zorgregelingen ligt dat – begrijpelijkerwijs – iets lastiger. Immers, een gerechtsdeurwaarder kan niet zomaar een kind ophalen en naar de andere ouder brengen. Voor dit soort situaties biedt de wet zgn. dwangmiddelen die dienen als stok achter de deur om nakoming van de uitspraak af te dwingen. Rechters zullen hier – zeker in familiezaken – zeer behoedzaam mee omgaan. Maar, als de situatie er naar is, kan zo’n dwangmiddel zeker aan de rechter worden gevraagd.

De meest bekende dwangmaatregel is de dwangsom. De rechter bepaalt dan dat als een partij de uitspraak niet nakomt, deze partij aan de andere partij per keer een bedrag dient te voldoen. Zo wordt een financiële prikkel gegeven om een uitspraak alsnog en toch na te komen.
Een andere mogelijkheid is om een veroordeling te vragen onder de toepassing van lijfsdwang, ook wel gijzeling genoemd. Lijfsdwang betekent dat de weigerachtige wederpartij kan worden opgesloten in het huis van bewaring totdat deze wél aan de uitspraak voldoet.

Dwangsom ook voor een eenmalige, specifieke gebeurtenis
In het familierecht worden regelmatig dwangsommen gevraagd om één van de ouders te dwingen tot nakoming van de reguliere zorgregeling en de kinderen in dat kader aan de andere ouder af te geven. Er kan echter ook een dwangsom voor een eenmalige specifieke gebeurtenis worden gevraagd. Een sprekend voorbeeld daarvan is te vinden in een uitspraak van de rechtbank Gelderland van 8 juli 2019.

In deze procedure zou de moeder hertrouwen en aansluitend op de huwelijksvoltrekking samen met de kinderen een huwelijksreis naar Disneyland Parijs willen maken. Op de geplande data zouden de kinderen echter volgens het overeengekomen schema bij de vader verblijven. Overleg met de vader leverde niets op. Integendeel, de vader boekte nadat hij bekend was geworden met de huwelijksdatum en de beoogde huwelijksreis bewust in de desbetreffende periode een vakantie met de kinderen naar Slagharen.

De rechter oordeelde kort samengevat dat in het belang van de kinderen was dat ze bij het huwelijk van hun moeder aanwezig zouden kunnen zijn en was van oordeel dat de (huwelijks)reis naar Disneyland, zijnde de huwelijksreis, zwaarder woog dan een vakantie in Slagharen. De rechter bepaalde dat de vader de kinderen uiterlijk zaterdag 13 juli 2019 om 13:00 uur aan de moeder diende af te geven en bepaalde dat de vader voor ieder verstreken uur of gedeelte van een uur dat hij in strijd met voorgaande zou handelen aan de moeder een dwangsom zou verbeuren van € 1000,00, tot een maximum van € 10.000,00.

Of de dwangsom heeft gewerkt? Dat blijft gissen, maar voor de kinderen is het te hopen van wel. Uit de uitspraak bleek namelijk ook dat zij zich al lange tijd verheugden op de reis naar Disneyland.

Lijfsdwang
Lijfsdwang, ook wel gijzeling genoemd komt in de familierechtpraktijk zelden voor en geldt als uiterst middel. Het kan alleen worden toegepast als er geen andere middelen (meer) voorhanden zijn. Dat betekent dat eerst moet worden geprobeerd om minder ingrijpende dwangmiddelen toe te passen zoals bijvoorbeeld een dwangsomveroordeling.

Wanneer mogelijk?
In artikel 585 van het Wetboek van burgerlijke rechtsvordering wordt bepaald dat de volgende vorderingen zich lenen voor de toepassing van lijfsdwang:
– vonnissen en beschikkingen, voor zover zij een veroordeling tot iets anders dan het betalen van geld inhouden (bijvoorbeeld medewerking verlenen aan afgifte van goederen, tekenen van notariële akten en verstrekken van informatie);
– vonnissen, beschikkingen en authentieke akten waarbij het gaat om een uitkering van levensonderhoud (bijvoorbeeld de betaling van kinder- en/of partneralimentatie.
Wanneer iemand de alimentatie niet betaalt, kan er dus tot gijzeling worden overgegaan.
De uitspraak van de rechter bepaalt hoelang iemand achter elkaar mag worden ingesloten. Na het verstrijken van die termijn wordt de persoon in vrijheid gesteld. Wanneer die persoon de uitspraak wederom niet naleeft, kan die persoon opnieuw worden ingesloten voor de duur van de door de rechter bepaalde periode. Op grond van de wet kan iemand echter nooit langer dan totaal een jaar worden gegijzeld.

Hoewel de mogelijkheden zeker beperkt blijven, bestaan er wel degelijk mogelijkheden om de naleving van rechterlijke uitspraken af te dwingen. Komt jouw ex-partner een rechterlijke uitspraak niet na en ben je benieuwd naar wat mogelijk is in jouw situatie?
Neem dan gerust contact met ons op. Wij kijken graag naar wat we je voor je kunnen betekenen.